Áo mới

Bạn đọc thân kính,

Khi bạn đọc thấy những dòng này thì cũng đã nhận ra rằng bộ mặt của Diễn Đàn – Forum đã đổi khác. Ban biên tập và ban quản trị tờ báo này nhân đây xin có vài câu giải thích tại sao Diễn Đàn – Forum (D.Đ.F.) lại thay áo mới.

Xin nói ngay là ban quản trị, ban biên tập cũng như nội dung và chủ trương của tờ báo không có gì thay đổi.

Điều thay đổi là hình thức trình bày, và nhất là, với hình thức này chúng tôi đã và sẽ sử dụng được thêm một số khả năng mới để phục vụ bạn đọc. Những khả năng này có được là do hệ thống phần mềm cơ sở trên đó "gia trang" được xây dựng đã tiến bộ nhiều. Nền móng của D.Đ.F. cũ là hệ mềm mã nguồn mở Plone 2 – nhân đây xin một lần nữa tỏ lòng biết ơn đến đội ngũ quốc tế phát triển Plone, và cơ sử dữ liệu của nó là Zope. Nền móng hiện tại là Plone 4.1 ; từ ngày D.Đ.F. chuyển 100% sang báo mạng (tháng 3-2007) đến nay đã là 5 năm rưỡi, so với thực trạng tiến triển của Công Nghệ Thông Tin, như thế có thể nói chúng tôi thuộc vào loại khá bảo thủ ! và đã đến lúc phải thích nghi với công cụ đời mới nếu không sẽ quá chậm, vì một hệ mềm cũ quá nếu vạn nhất gặp vấn đề sẽ không có ai chữa.

Điều đáng nói đến là, khác với những hệ thống tin học khác, càng mới càng cần máy mạnh, bạn đọc sẽ thấy từ nay đọc D.Đ.F. nhanh hơn trước khá nhiều.

Ngoài ra, áo mới mà chúng tôi mặc để ra mắt bạn đọc có gì lạ ? Có lẽ bạn đọc sẽ không thấy lạ lắm so với thói quen sẵn có của mình ; tuy nhiên chúng tôi xin nhấn mạnh vào năm điểm mới (trong đó điểm thứ năm sẽ xuất hiện trong tương lai gần) :

1. Chiều ngang cố định :

Nếu trước kia giao diện D.Đ.F. có chiều ngang không cố định mà tự thích nghi với màn hình của bạn đọc, thì nay nó có chiều ngang cố định^(*). Với các kiểu máy và màn hình càng ngày càng đa dạng ; quan niệm một cách dàn trang có thể tự thích nghi với mọi chiều ngang dọc như thế mà vẫn giữ được tính thẩm mỹ, cũng như thuận lợi cho việc đọc bài, trở nên khó khăn hơn. Ngược lại, với chiều ngang cố định, hy vọng rằng D.Đ.F. sẽ giữ được dáng vẻ quen thuộc trên bất cứ máy nào.

2. Nơi mở thư mục :

Phần trên của cột bên trái trước kia dùng để liệt kê các thư mục, nay đã biến mất ; tên các thư mục nay được liệt kê theo chiều ngang ở đầu trang, để mở một thư mục bạn đọc vẫn chỉ cần lướt mũi tên của con chuột qua tên thư mục và bấm vào đó. Xin lưu ý là một số thư mục đã được dành riêng một cửa sổ trên trang chủ để giới thiệu những bài mới nhất, khi đó tự nhiên tên thư mục không có trong dòng đầu trang như nói trên, nơi mở thư mục nằm ngay trong cửa sổ dành riêng cho nó. Đó là các thư mục : Thấy trên mạng, Bạn đọc và Diễn Đàn, Sinh hoạt, Sách và văn hoá phẩm, Tranh ảnh, Các số đặc biệt.

3. Thêm và bớt :

Nơi giới thiệu "các bài mới" nay nằm bên trái màn hình ; một cửa sổ mới có tên Zoom là nơi giới thiệu thêm những bài đáng chú ý ; và một tiết mục đã biến mất là các hình ảnh trang hoàng, cho tới nay không có nhiều hưởng ứng từ bạn đọc.

Vài dòng về chức năng in bài. Bạn đọc có thói quen thỉnh thoảng in một bài để đọc trên đường, hay để dành "ngâm cứu", có lẽ thấy cái icone máy in quen thuộc ở đầu bài đã biến mất, thay vì icone đó, ở cuối mỗi trang đều xuất hiện dòng lệnh "in trang này" rõ rệt hơn. Ngoài ra Plone 4 có một cách in khác, sử dụng chức năng in của duyệt trình bằng cách lọc bỏ những phần không thuộc vào bài chính. Như vậy khi bạn đọc dùng duyệt trình IE hay Firefox chẳng hạn để đọc Diễn Đàn, có thể sử dụng chức năng in của các duyệt trình ấy. Phức tạp hơn một chút, nhưng có chức năng cao hơn, vì bạn có thể điều chỉnh duyệt trình để dàn trang theo ý muốn, chẳng hạn chọn in theo khổ "chân dung" hay khổ "phong cảnh"...

4. Tìm kiếm :

Chức năng tìm kiếm qua mã Unicode vốn là thế rất mạnh của nền móng Plone so với những hệ mềm làm báo mạng khác : nhờ có nó bạn đọc có thể tìm lại rất nhanh và chính xác trong kho bài của D.Đ.F. bất cứ (những) bài nào theo một vài tiêu chí quen thuộc (xin đọc lại bài Làm thế nào tìm bài trong Diễn Đàn ?, hai phần sau).

Phiên bản mới có thêm một chức năng "chỉ tìm kiếm trong mục hiện tại", nếu bạn đánh dấu ở đầu dòng chữ này. Chức năng đó cho phép giới hạn phạm vi tìm kiếm trong thư mục hiện tại, để tìm kiếm nhanh và dễ hơn. "Mục hiện tại" là thư mục có tên nằm ở cuối chuỗi tên xuất hiện bên trái dòng đầu của trang chủ (tức dòng chữ : "bạn đang ở …"). Nếu thư mục đó có các thư mục con thì việc tìm kiếm bao gồm cả trong các thư mục con; nếu bạn muốn tìm chỉ trong một thư mục con nào đó thì cần mở thư mục con đó ra trước. Trong danh sách nội dung một thư mục, icone của thư mục con có hình hồ sơ màu vàng, rất dễ nhận ra. Cũng có khi icone của thư mục con được trang trí bằng một hình ảnh lớn và đẹp hơn.

Điểm 2) ở trên đã trình bày cách mở thư mục thế nào, xin để bạn đọc thử nghiệm. Chỉ xin bạn đọc để ý kiểm soát tên của "thư mục hiện tại": trên trang chủ có những chỗ khi bấm vào bạn mở ra một trang có các tiết mục được chọn lựa theo một tiêu chuẩn nào đó trong một thư mục, nhưng như vậy không có nghĩa thư mục đã được mở.

Ngoài ra, chức năng "tìm kiếm nâng cao" của Plone 4 cũng thuận tiện hơn trước. Sau bất cứ lần bấm "Tìm kiếm" nào (kể cả không tìm kiếm gì hết), ở đầu trang kết quả cũng có đường dẫn về chức năng này. "Tìm kiếm nâng cao" không tuyệt đối cần thiết với một tờ báo mạng dù sao cũng nhỏ bé so với một tờ báo chuyên nghiệp; và, tuy nhanh hơn nhưng dành cho người dùng đã quen thuộc với những khái niệm tin học cơ bản, do đó chúng tôi xin không phát triển thêm, chỉ xin nhắc là bạn đọc có thể qua đó tìm theo tác giả, theo ngày tháng, có thể sắp xếp theo ý muốn.

5. Văn khố :

Điều cuối cùng chúng tôi xin giới thiệu là trong thư mục lớn "Tài liệu" chúng tôi đã mở sẵn một thư mục con có tên "Văn khố". Nơi đây sẽ lưu trữ những văn bản văn học có tính cách lịch sử để bạn đọc có thể tham khảo trực tuyến hay/và hạ tải về máy mình để lưu trữ. Chúng tôi hy vọng một ngày rất gần đây có thể bắt đầu công bố nhiều tài liệu văn học sử quan trọng.

Kính cáo,

Ban quản trị và ban biên tập
Diễn Đàn – Forum

(*) Thực ra bạn đọc có thể mở rộng hay thu hẹp chiều ngang này bằng cách điều chỉnh duyệt trình. Chúng tôi lấy duyệt trình Firefox tiếng Pháp làm thí dụ cho tiện, các duyệt trình khác có thể được điều chỉnh tương tự. Bạn đọc dùng Firefox tiếng khác có thể đoán ra cách dùng không khó.

a) trong menu "Affichage/zoom" không đánh dấu dòng "zoom text seulement", sau đó bạn có thể mở to hay thu nhỏ cửa sổ của Diễn Đàn theo cách quen thuộc (Ctrl + hay Ctrl -). Chỉ khi bấm vào zoom/normal bạn mới có chiều ngang mặc định của Diễn Đàn, là vào khoảng 1215 pixels, trong đó chiều ngang của bài đọc là 880 pixels.

b) Với máy tính bảng có chiều ngang rất nhỏ, thí dụ 800 pixels, bạn có thể làm như sau : trước hết thu nhỏ một lần là đủ cho chiều ngang phần bài đọc. Khi đó cửa sổ của Diễn Đàn sẽ lớn hơn chiều ngang của máy, nhưng không sao : một con trượt (curseur) ngang sẽ hiện ra ở dòng cuối màn ảnh và cho phép bạn đưa toàn bộ chiều ngang bài đọc vào vùng hiển thị, sau đó bạn có thể đọc cả bài từ trên xuống dưới bằng con trượt dọc.

c) Bạn sẽ hỏi : nếu thu nhỏ cửa sổ cùng với chữ thì với tôi chữ sẽ nhỏ quá ! làm sao ? Bạn có thể bảo Firefox dùng khổ chữ như bạn muốn ! Hãy dùng menu: Outils/Options/Contenu/Avancé. Sau đó xoá dấu nếu có ở cái ô trước dòng chữ "Autoriser les page Webs à utiliser leurs propres polices..."; và chọn kiểu chữ cùng độ to nhỏ như bạn muốn.

Hy vọng những cách điều chỉnh này sẽ thoả mãn bạn đọc trong đại đa số trường hợp.