Làm thế nào tìm bài
trong Diễn Đàn ?

Thân gửi ban quản trị Diễn Đàn - Forum,

Một người bạn nhắn tôi nên vào site Diễn Đàn đọc số đặc biệt về Hoàng Xuân Hãn, nhưng lại quên cho tôi địa chỉ cụ thể. Khi tôi vào site thì không biết làm thế nào để tìm thấy số đặc biệt này.

Hỏi chung hơn, khi tìm một bài cũ đã đọc được ở Diễn Đàn, tôi chỉ tìm ngược lên được đến đoạn số 9 như ghi trên máy, nhưng không xa được hơn. Vậy làm thế nào để có thể tìm ngược lên từ những bài đầu ?

Mong quý vị hướng dẫn.

Nguyễn V. T. L. (Paris)

Bạn đọc thân mến,

Trang báo Diễn Đàn có ba cột, khi vừa mở diendan.org ra thì tự nhiên thấy liệt kê các bài mới nhất ở cột giữa. Cột này chỉ liệt kê những bài chính đã đưa lên mạng trong 3 tháng gần đây nhất theo thứ tự ngược thời gian. Nó được chia làm nhiều trang và mỗi trang có 15 quy chiếu về 15 bài. Hiện với nhịp độ các bài mới của Diễn Đàn thì, như bạn thấy, có độ 9 hay 10 trang.

Cột phải có tính thông tin, điểm các bài báo mạng khác, lịch sinh hoạt... Khi đọc bài thì cột này bị xoá, để dành nhiều chỗ hơn cho bài đang đọc.

Cột trái là nơi tổ chức toàn bộ thông tin có trong kho diễn đàn. Và để bạn đọc dễ tìm bài, nó hiện ra thường trực. Cột này chia làm nhiều vùng, từ trên xuống có :

a) vùng các số đặc biệt, trang hoàng bằng cái tranh/ảnh tượng trưng cho số đặc biệt mới nhất. Khi bấm vào cái tranh/ảnh thì bạn đọc sẽ đọc được danh sách tất cả các số đặc biệt, từ đó bấm lần nữa vào tên của số đặc biệt để xem mục lục của số ấy. Thí dụ hiện nay khi bạn bấm vào hình học giả Hoàng Xuân Hãn thì sẽ thấy danh sách các số đặc biệt mà Diễn Đàn đã thực hiện, trong đó số đặc biệt mới nhất là số về học giả Hoàng Xuân Hãn được liệt kê ở dòng đầu.

Các bài trong các số đặc biệt này thực ra được phân phối để lưu trữ theo lôgích của từng chủ đề trong vùng "mục lục" phía dưới.

b) vùng mục lục : Ở đây các bài được phân phối trong nhiều đề mục như : chính trị xã hội (việt nam / thế giới), giọt mực giọt đời, sáng tác, vân vân. Khi bạn đọc bấm vào tên một đề mục thì sẽ thấy hiện ra tất cả các bài trong đề mục đó. Thứ tự ngược thời gian, và ở đây có tất cả các bài của đề mục, không giới hạn.

Ngoại lệ : cột giữa của trang chủ chính là nơi tổng hợp tất cả các bài về mọi đề mục, đã xuất hiện trong thời gian ba tháng gần nhất, hiện ra ngay khi bạn đọc vào thăm gia trang. Bất cứ khi nào bạn đọc bấm vào dòng "trang chủ" của "mục lục" thì sẽ trở lại tình trạng hiển thị mặc định ban đầu.

c) Các vùng khác phía dưới cột trái : Bạn đọc và Diễn Đàn, Điểm sách, Tranh ảnh, Hồ sơ tư liệu... về mặt tổ chức thông tin giống hệt các đề mục trong vùng mục lục, và thực chất mỗi vùng có thể rút gọn vào một dòng trong mục lục. Nhưng, về mặt trình bày, các đề mục này đã được hiển thị riêng và để phía dưới cột vì chúng ít thay đổi.

*

Như bất cứ kho lưu trữ sách vở nào, dù thực như trong thư viện hay ảo như trong máy tính, mỗi tài liệu phải nằm ở một nơi nào đó : trong một ngăn sách, ngăn sách ấy ở trong một tủ sách, trong số nhiều tủ sách của một thư viện... Chỗ lưu trữ của một tài liệu trong kho của Diễn Đàn được ghi lại trên dòng đầu phía dưới "bià " màu xanh bên trái, tức ngay bên dưới cái logo của bổn báo. Một thí dụ là :

Bạn đang ở: Trang chủ → Các số đặc biệt → Số đặc biệt Hoàng Xuân Hãn

Khi đó bạn đọc có thể bấm vào bất cứ chỗ nào trong chuỗi lưu trữ, ở đây là Trang chủ, hay Các số đặc biệt, để xem nội dung của chỗ lưu trữ tương ứng.

Nhưng nếu bạn đang đọc một bài trong số đặc biệt này, thí dụ bài giới thiệu tựa đề "Hoàng Xuân Hãn", sẽ thấy phía dưới logo có ghi chú nơi cất giữ của nó như sau :

Bạn đang ở: Trang chủ → Về những con người → Hoàng Xuân Hãn

Điều này cho thấy mỗi số đặc biệt không phải là một nơi lưu trữ, mà chỉ là một trang thông tin tổng hợp các bài đã được lưu trữ ở kho lưu trữ, phân phối theo đề mục. Việc tổng hợp được thực hiện theo một tiêu chuẩn nhất định, tương tự như cột giữa của "trang chủ" đã được thực hiện theo tiêu chuẩn thời gian. 

*

Ngoài ra, để phục vụ độc giả trong việc tìm kiếm bài, ngoài việc kiếm theo cách sắp xếp thông tin như nói trên, máy chủ của Diễn Đàn còn có thể tìm bài theo các từ có trong bài (bất luận là ở đâu : trong tên tác giả, trong tựa, hay trong nội dung, chữ hoa hay chữ thường không cần chính xác). Thí dụ khi muốn tìm bài của Hoàng Xuân Hãn viết về hội nghị Đà Lạt bạn đọc có thể viết^(*) như sau "Hoàng Xuân Hãn" "Đà Lạt" trong khung trắng bên cạnh khung tìm kiếm ở phía phải trên đầu trang, rồi xuống dòng hay bấm vào khung "tìm kiếm" bên cạnh. Kết quả sẽ nhiều hơn ý muốn, vì thực ra khi đó dịch vụ bạn yêu cầu chính xác là : tìm tất cả các bài có cụm từ "Hoàng Xuân Hãn" và từ kép "Đà Lạt". Khi dùng dịch vụ tìm kiếm, xin viết các cụm từ trong ngoặc kép để việc tìm kiếm được chính xác, bớt nhiễu hơn.

Một chi tiết chót trong việc sử dụng Diễn Đàn Gia Trang là : Mỗi khi bấm vào một quy chiếu để mở ra một bài khác, đọc xong muốn trở lại trang đã đọc trước, xin bạn đọc dùng chức năng tổng quát của IE hay Firefox để mở lại trang đó (thường là mũi tên chỉ về phía trái có chua thêm chữ "precedent"  ở dòng thứ nhì của IE hay Firefox), chứ đừng xoá trang vừa đọc. Điều này đặc biệt quan trọng khi đi tìm bài, vì kết quả của dịch vụ tìm kiếm là một trang thông tin tổng hợp do máy chủ thực hiện tức thì, rất là phù du, không lưu trữ ở đâu cả, và nếu xoá đi là mất kết quả đó, phải tìm lại.

Quản Gia Diễn Đàn - Forum

(*) Xin viết bằng Unicode, chữ hoa hay chữ thường không quan trọng,
nhưng vị trí của dấu thanh là quan trọng, thí dụ "hoà" khác "hòa".

Và xin chú ý : chỉ dùng chữ cái, không dùng các dấu chấm câu.

(cập nhật ngày 17.04.2008).