tạp văn

Nguyễn Ngọc Tư

Một bữa tự dưng hứa thưởng cho mình một chuyến du lịch nước ngoài (thí dụ như... Campuchia) khi xong cuốn sách. Đi hỏi thủ tục làm passport, anh công an rút ra cái hồ sơ, sực nhớ quên mang tiền, bèn nói, thôi, để tôi... suy nghĩ cái đã. Chạy về nhà lấy tiền, quay lại, anh công an nhận ra mình có lần phỏng vấn anh (một cây văn nghệ phong trào), anh tặng luôn bộ hồ sơ (sao không chịu nói sớm). Hỏi thủ tục, anh nói dễ ợt hà. Vầy nghen, về cơ quan làm cái đơn trình lãnh đạo, lãnh đạo chấp thuận thì ra quyết định chuyển qua sở ngoại vụ và du lịch, sở này sẽ bán cho bộ hồ sơ, sau khi xét duyệt xong thì trình ủy ban nhân dân tỉnh ký, xong đem qua chỗ phòng quản lý xuất nhập cảnh, phòng sẽ chuyển hồ sơ đi Sài Gòn, mỗi tuần một lần. Dễ ẹt, nghe mà muốn chóng mặt. Anh còn dặn thêm, chụp ảnh thì phải lòi hai cái vành tai ra như vầy nè (anh chỉ vào hình mẫu trên bàn làm việc). Giấy chứng minh nhân dân đừng có cũ quá, nhất là hình phải giống người.

Nhưng cái giấy chứng minh nhân dân của mình cũ mèm rồi, nhăn nheo móp méo, hình thì xấu đau xấu đớn, cái hồi mười tám tuổi xấu dã man, chẳng giống mình bây giờ tí nào. Sực nhớ có người anh họ (cũng) trong ngành công an làm chứng minh nhân dân, ghé qua anh, anh viết giùm cho lá đơn có tên gọi là “Đơn xin đổi giấy chứng minh nhân dân”, xong anh phát hiện ra giấy cũ, cả hộ khẩu cũng không hề có ngày tháng sinh, chỉ ghi gọn lỏn, sinh năm 1976 (Lại không hiểu, mình tuổi Rắn, phải là năm 1977 chứ). Anh nói bên phòng quản lý xuất nhập cảnh họ không chịu đâu. Mà giấy khai sinh đâu rồi ?

Đâu có biết nè. Hồi nhỏ tới giờ không có khái niệm giấy khai sinh, ngày sinh càng mù mịt hơn nữa. Má không nhớ, má nói, in hình như là bữa đó sáng trăng. Hồ sơ học sinh thì bị thất lạc lâu rồi, vì nghỉ học nửa chừng, nhà trường giận hay sao mà bỏ luôn. Ông anh công an nói, thôi, đi vô trong xã làm giấy khai sinh đi, trước sau gì người ta cũng đòi.

Mình chạy vào xã A đang quản lý hộ khẩu mình. Anh cán bộ hộ tịch kêu trời, anh kêu về nguyên quán xã T, huyện Đ, nhờ ở đó họ xác nhận. Mình cãi, nguyên quán là ông bà ông vải tôi ở đó, họ có biết tôi là ai đâu mà xác nhận. Thôi xin cho tôi về xã X, quê ngoại tôi, chỗ mà trong hộ khẩu ghi là nơi sinh đi, chỗ này gần.

Mình chạy vào xã X, quên mất, xã X tách địa giới hành chính ra làm hai xã X và Y rồi. Nhưng mình lủi đại vô xã Y, vì tiện đường và vì nhà ngoại mình ở đó, quá hợp lý. Mấy anh ở đây nhận ra mình hay xuất hiện trên... ti vi, một năm hai lần, truyền hình trực tiếp, nên tươi cười xác nhận cho mấy chữ “Chị Hà Há Ha không có hồ sơ hộ tịch lưu tại xã Y (xưa là X)”. Ký tên. Đóng dấu. Mình chạy ngược về A, gặp lại anh “người xưa” đã ba giờ đồng hồ không gặp, anh cán bộ hộ tịch buồn bã, “phải cái xã Y ghi là “đã thất lạc hồ sơ” thì hay biết bao nhiêu. Bây giờ không đâu dính đâu, bời rời như cơm nguội. Mình năn nỉ (chứ lúc sáng còn “kênh” lắm), “thôi, anh làm ơn mắt nhắm mắt mở giùm”. Anh còn buồn hơn, “tui mở hai con còn không thấy”. Nhưng thôi, anh lúi húi ghi giấy hẹn, mai chị quay lại.

Đó là tất cả của ngày.

Hôm sau chạy tới xã A chờ lấy giấy khai sinh, anh cán bộ xã phải làm đi làm lại vì lần đầu không có ngày tháng sinh, mình nhăn nhó, “làm ơn thì làm ơn cho trót...”. Anh lại buồn, sao chị nói không biết ngày tháng sinh. Mình ghi vội ngày 15 tháng 8, vì chợt nghĩ bữa đó chắc... trăng sáng. Cầm cái giấy trong tay, bỗng dưng xao động vì cái ngày sinh vừa bâng quơ sáng tác ra kia.

Chợt nhớ, mình bỏ quên mình lâu quá. Nửa đời rồi, mình không biết sinh nhật là gì. Nửa đời quên nghĩ mình có gì, mình còn gì.

Chiều nay thì cầm được cái giấy chứng minh nhân dân mới (có ngày sinh). Chiều nay thì làm cái đơn xin làm passport (chỉnh sửa lần thứ ba) dâng lên ban lãnh đạo. Chiều nay đi chụp ảnh. Vô tiệm thứ nhất, khi lấy hình mới hay mình không lòi... vành tai. Ghé tiệm thứ hai, cái mặt rất... khùng. Nhưng thôi, kệ, miễn có lỗ tai là được.

Sực nhớ, mình có... vành tai. Bấy lâu nay nó nằm... sau tóc. Nhận lại những thứ thuộc về mình mà ngơ ngác nửa đời người.

Nguyễn Ngọc Tư