Nhà triết học
TRẦN ĐỨC THẢO
đã từ trần tại Paris

Khi số báo này lên khuôn, chúng tôi nhận được tin Giáo sư Trần Đức Thảo đã từ trần ngày 24 tháng 4.1993, tại bệnh viện Broussais, Paris.

Xin đau đớn báo tin buồn với bạn bè và đồng bào.

Tiểu Sử

Trần Đức Thảo được giới triết học quốc tế coi là nhà triết học lớn, nếu không nói là duy nhất của Việt Nam. Ông sinh ngày 26.9.1917 tại Hà Nội. Năm 1939, ông trúng tuyển Trường cao đẳng sư phạm Phố Ulm Paris (Ecole Normale Supérieure). Năm 1942 soạn luận văn cao học về Phương pháp hiện tượng luận của Husserl.

Tháng 12.1944, tại Đại hội Việt kiều họp ở Avignon, ông được cử vào ban Tổng đại diện. Tháng 9.1945, sau một cuộc họp báo tại Paris ủng hộ Chính phủ Hồ Chí Minh, Trần Đức Thảo bị giam 3 tháng tại nhà tù La Santé.

Song song với các hoạt động yêu nước, Trần Đức Thảo hợp tác với tạp chí Les Temps Modernes của J.-P. Sartre, công bố những công trình về triết học hiện tượng luận, mà tổng hợp là cuốn Phénoménologie et matérialisme dialectique (Hiện tượng luận và chủ nghĩa duy vật biện chứng, Minh Tân, 1951). Tác phẩm này sau đó được dịch ra tiếng Ý (1970), Anh (1986).

Cuối năm 1951, ông về nước tham gia kháng chiến. Sau ngày tiếp quản thủ đô Hà Nội, ông được cử làm giáo sư lịch sử triết học và chủ nhiệm Khoa sử Trường đại học tổng hợp. Năm 1956, ông tham gia phong trào Nhân Văn - Giai Phẩm, và sau đó bị cấm giảng dạy, chỉ được trao việc biên dịch cho Nhà xuất bản Sự Thật.

Từ năm 1965, chính quyền để ông công bố ở nước ngoài những nghiên cứu triết học về chủ đề sự hình thành của ý thức và nguồn gốc của ngôn ngữ. Các công trình này, năm 1973, được tập hợp thành tác phẩm Recherches sur l’ origine du langage et de la conscience (Ed. Sociales, Paris), sau đó được dịch sang Anh văn (Investigations into the Origin of Language and Consciousness, D. Reidel Publish. Co. Boston, 1984).

Giáo sư Trần Đức Thảo trở lại Pháp tháng 9.1991. Gần đây, ông có ý ở lại Paris để tiếp tục nghiên cứu và đã được Hội tương trợ Les Amis de la Science quyết định giúp đỡ hàng tháng để sinh sống và làm việc. Ngày 23.4.1993, ông được đưa cấp cứu vào bệnh viện Broussais. Trái tim Trần Đức Thảo ngừng đập vào lúc 2 giờ sáng ngày 24.4.1993.

Diễn Đàn