Một năm Hội nghị Diên Hồng Hungary

Nguyễn Quang A (biên soạn và giới thiệu)

LTS. Như bạn sẽ thấy ngay khi mở cuốn sách này (bằng cách bấm vào tên nó ở cuối bài) và đọc Lời giới thiệu của TS Nguyễn Quang A, người biên soạn và dịch nó ra tiếng Việt, đây là một cuốn sách "lạ, không có tác giả hay khó biết đích xác ai là tác giả", nhưng lại là một tập hợp các văn kiện rất thực (hay đúng hơn, một bản tóm tắt những văn kiện ấy) về một quá trình lịch sử diễn ra trong khoảng thời gian từ tháng 6.1989 đến tháng 5.1990 ở Hungary, với kết quả là sự thiết lập chế độ dân chủ ở nước này. Quá trình ấy, TS Nguyễn Quang A đặt tên là "Hội nghị Diên Hồng Hungary", không phải là không có lý. Vì, dù khác với "Hội nghị Diên Hồng" ở Việt Nam vào thời nhà Trần, nhằm bàn về chống ngoại xâm, ở đây chủ đề là "chống nội xâm, bàn về phát triển đất nước", nhưng nét tương tự chính của hai quá trình này là sự tập hợp những lực lượng tinh hoa của xã hội vào một "hội nghị" do nhà cầm quyền khởi xướng, để cùng bàn về vận nước đang lâm nguy. Điểm khác biệt, ngoài mục tiêu nhắm tới - giặc ngoài hay trong, như đã nói -, còn ở vị thế của những người được mời tham gia : ở Hung, trong quá trình mà cuốn sách này thuật lại, họ là những người đại diện các tổ chức xã hội, những người đối lập chính trị, chứ không phải chỉ là những thần dân chấp nhận triều đình như các bô lão trong Hội nghị Diên Hồng Việt Nam hơn 700 năm trước. Điểm khác biệt này càng làm nổi bật tính hữu ích của kinh nghiệm "Diên Hồng Hungary" đối với mọi tác nhân của nền chính trị nước ta hiện nay, từ các nhà lãnh đạo đảng cầm quyền đến những người bất đồng chính kiến. Ít ra, khi những người có thiện chí ở các đối cực đó đã vượt qua được những nỗi sợ của chính mình - và do chính mình góp phần tạo ra - để tiến đến đối thoại với nhau.

Trong niềm hi vọng một ngày như thế sẽ sớm đến với dân tộc ta (thay cho một cuộc cách mạng bạo lực nữa, với những thiệt hại ghê gớm cho mọi bên, và trước hết là cho đất nước, cho dân tộc Việt Nam), Diễn Đàn trân trọng cảm ơn TS Nguyễn Quang A đã khơi lại tài liệu quý báu này (trong kho tư liệu từ nhiều năm trước của ông và chưa từng xuất bản) và cho phép chúng tôi giới thiệu với bạn đọc.    

Diễn Đàn