THẦY BÓI

Nguyễn Đức Tùng

Có một nơi trên trái đất ở đó người ta không chết, họ chỉ biến mất.

Bạn hỏi: tôi có đi được không?

Không.

Có.

Bạn hỏi: tại sao tôi phải đi?

Tại sao không?

Tôi có thể để lại một thứ gì, không mang theo, được không?

Không.

Ý nghĩa của sự ra đi?

Biến mất khỏi một đời sống.

Tức là chết?

Không. Từ chối nó.

Chúng tôi chạy xe Honda một mạch từ Lý Thường Kiệt về Nguyễn Kim. Tháng Chạp trời tối sớm, cảnh đổi khác. Sau ngọn đèn đường có đám thiêu thân bay mù như khói, Liên Hương bấm tay tôi, ra dấu dừng lại. Nàng muốn đi xem bói. Cả Sài Gòn, cả nước, xem bói. Thời trước, người ta xem để hỏi ngày lành tháng tốt, tiền tài, hạnh phúc lứa đôi, nhưng năm ấy, mọi người hỏi: có đi được không?

Trước cửa nhà người thầy bói, gánh bún riêu.

Tôi gõ cửa. Không có câu trả lời cho mọi người. Khi tôi yêu một người, mỗi khoảnh khắc là một khoảnh khắc của lo âu. Khi tôi ngồi nhìn những lá bài đen đỏ chia đều trên chiếc chiếu hoa, nhìn khói nhang bay lên, tôi muốn nhìn kỹ số phận, ngày sắp tới. Tôi muốn nhìn thấy đường chỉ tay uốn lượn dưới kính lúp. Tôi những muốn để cho chiếc kính lúp ấy nói chuyện với mình. Cửa hé, một đứa trẻ thò đầu ra, chúng tôi đưa xe máy vào, khóa vào cầu thang, lên gác. Một phụ nữ khá trẻ, chưa đến bốn mươi, son phấn vừa phải, ngồi xếp bằng trên chiếu. Chị hút thuốc, nhả khói, thấy chúng tôi vào, dụi gạt tàn. Chị rót nước trà nóng mời khách. Mùi nước hoa rẻ tiền gắt, nhưng cử chỉ lịch thiệp làm tôi quên. Trà B’lao thơm. Chị đứng lên, đốt lò hương, chắp tay cung kính, khấn hồi lâu, hai tay bưng cái hộp gỗ mun đen, đặt xuống chiếu. Chị mở hộp, lấy cỗ bài, bộ xúc xắc, bảo tôi gieo quẻ. Liên Hương ngồi xuống bên cạnh, dựa người vào tôi, xúc động, mở to mắt.

Tôi nghĩ: tôi chỉ sống một nửa, người khác làm cho đời sống của tôi trở nên nguyên vẹn.

Tôi cúi nhìn những viên xúc xắc, nhìn cái mu rùa sau lưng chị chưa dùng tới. Chúng đều chờ đợi, vận động, chuyển hóa. Giấc mơ của tôi, giấc mơ của Liên Hương, ý tưởng của cha tôi, ý tưởng của mẹ nàng. Ánh mắt nghi ngờ của người tổ trưởng dân phố, sự bế tắc của xã hội, giọng nói thuyết phục của người chủ thuyền trong ngõ hẻm. Cơn mưa cuối năm, bài hát hào hùng trên loa phóng thanh, ca khúc Ngô Thụy Miên êm như nhung trong quán cà phê trước cổng trường Vạn Hạnh, nơi Liên Hương ghé lại lấy học bạ. Tiếng khóc của đứa trẻ hàng xóm gác kế bên. Tất cả chuyển động, chờ đợi, thay đổi, tác động lẫn nhau tạo ra đường chạy, đường xoay, chỗ nẩy lên, điểm dừng của các con xúc xắc, khuôn mặt bí mật của con đầm cơ, đường tình duyên tan vỡ hay trọn vẹn của con bồi già, cuộc ra đi.

Mọi vật đều có một mùa.

Sự thỏa hiệp là tình trạng chung của chúng ta.

Tôi nằm mơ một giấc mơ kỳ lạ. Đúng không?

Không.

Tôi nhìn thấy một con dao.

Có máu?

Có.

Vậy, không đáng sợ.

Tôi không muốn đi xa. Tôi nhớ thành phố này.

Xúc cảm không quyết định số phận của bạn.

Làm thế nào để vượt qua chúng?

Không thể.

Chúng tôi có thể ra đi an toàn không?

Không có cuộc ra đi nào an toàn cả.

Nhưng có một điều gì tốt đẹp ở đó chứ?

Có.

Tại sao tôi phải đi?

Tự do không phải là một ý tưởng. Tự do là một kinh nghiệm cá nhân, không chia sẻ.

Mọi thứ có linh hồn không?

Không.

Muốn biết tương lai thì nhìn kỹ vào lòng mình. Tuổi thơ của tôi ở đây. Ký ức của tôi ở đây. Đó là năm tháng đẹp nhất đời người. Ngày tôi ngoài hai mươi tuổi, đó là những năm tháng u ám nhất của đời người, đó là những ngày yêu đương tràn ngập, mặt trời lên mỗi sáng, chiếu rọi mặt đất. Nhìn đâu cũng thấy tương lai. Đó là những ngày buồn bã, đói, thất vọng. Chúng tôi có tất cả, chúng tôi không có gì. Đó là những ngày kỳ lạ khi chiến tranh chấm dứt mà không chấm dứt, hòa bình lo âu. Nhưng tuổi trẻ bao giờ cũng là tuổi trẻ, hy vọng, tìm kiếm, hành động. Tất cả những điều này sẽ chấm dứt vài ngày nữa. Chúng tôi muốn chấm dứt. Không ai muốn sống quá lâu những ngày bị săn đuổi, những đêm nhợt nhạt mất ngủ. Tôi nhìn thấy bầu trời sau vai người thầy bói, ngoài cửa sổ, tím lại. Mặt trời khuất sau mây đục. Ngọn cỏ trên vách tường gạch nhà hàng xóm nhô ra, tuổi trẻ đi qua.

Ước vọng lớn nhất của con người là tự do.

Anh nhìn thấy anh trong em.

Tôi hình dung thấy mọi thứ cùng tồn tại, quyết định lẫn nhau. Tôi xóc bài theo lệnh của chị thầy bói. Chia bài ra, lật một nửa những quân bài trên chiếu, trả lời câu hỏi.

Lật hết bài ra, chị ra lệnh.

Tôi trả lời như máy. Liên Hương níu tay tôi. Nàng sợ hãi, nỗi sợ hãi vô hình như dự báo.Thấy tôi hoang mang, chị nói, anh thắp hương rồi xin bài lần nữa. Tôi đứng lên, khấn trước bàn thờ. Chị bảo, không phải chỗ ấy, qua bàn bên kia. Tôi qua bàn thờ bên trái. Tôi đứng trước bức tượng Phật nhỏ bằng gỗ, màu vàng như nghệ, ông Phật gầy gò trơ xương, ngồi kiết già, hai tay ôm lấy mặt. Tôi khấn vái bức tượng hai tay che mặt. Xong, ngồi xuống. Chị bảo, chia bài.

Tôi chia bài.

Tôi hỏi chị thêm một lần câu đã hỏi.

Chúng tôi đi được không?

Anh đi được. Chị, không.

Làm sao để đi được?

Phàm có lỗi, xử đúng cách, thì không có lỗi.

Cái chết có đáng sợ không?

Điều đáng sợ nhất của con người là sự sợ hãi của chính họ. Chị ngước nhìn tôi.

Chúng tôi im lặng.

Một lúc lâu, chị nói: phàm khi mới phát sinh, mọi vật đều hanh thông.

Tôi gởi tiền cho chị, đứng lên, ra về. Liên Hương lặng lẽ theo sau.

Trong khi đứng ở cửa phòng, nhìn xuống thang gác, tôi thấy một thằng bé mười ba mười bốn tuổi, tay cầm bó hoa lớn, đi lên. Phía sau, một người đàn bà mập mạp, đang nâng chiếc áo cưới màu trắng lộng lẫy, dài lượt thượt. Thấy tôi nhìn tò mò, chị thầy bói khẽ cười, bảo: ngày mai đám cưới em. Chúng tôi đứng tránh qua một bên cho họ đi lên, bó hoa hồng đỏ, đứa bé, áo đầm trắng.

Tình yêu thực sự phải dẫn tới hôn nhân.

Ra đường, thấy lòng mình thật vui. Tâm trạng lo âu, thất vọng không còn nữa. Suốt ngày chạy đi đây đó chưa kịp ăn, hai chúng tôi đều đói. Tôi dựng xe Honda trước gánh bún riêu trước cửa. Chúng tôi ngồi xuống. Bà bán hàng chít khăn đen mỏ quạ chào chúng tôi. Tôi không biết nói gì để an ủi Liên Hương, cô Bắc kỳ thương khó. Mưa rơi lay phay, đèn đường bật sáng, chiếu những giọt mưa li ti trên má nàng. Tôi nhìn thấy thời tiết mùa màng thay đổi. Tôi chấp nhận vẻ đẹp của chúng. Hầu hết chúng ta sống lo lắng, sống với đủ mọi dự định. Thèm khát, thất vọng, ước muốn. Ngày mai. Nhưng hôm nay, cuộc sống này là của tôi. Tôi đi bên cạnh người yêu dấu. Tôi vừa chúc phúc cho một người đàn bà quá tuổi sắp lấy chồng, có thể không phải lần đầu, nhưng cũng có thể. Tôi ngồi trước gánh bún riêu nóng hổi, thơm lừng, bốc khói, lửa than quạt đỏ trong gió lạnh nhòe hơi mưa, sau góc phố. Người đàn bà đon đả chào hỏi, lau chén bát, sắp chúng ra, lọ ớt, lọ hành khô. Tôi sắp được ăn một bát bún nóng, đặt trái ớt cay xé lên lưỡi, bên người thiếu nữ không biết sẽ đi cùng tôi bao nhiêu dặm đường, bao nhiêu cuộc đời. Hay tôi đang dẫn nàng vào canh bạc một ăn một thua. Thực ra, trong thâm tâm, tôi có muốn ra đi không?

Đi tìm cái mới thì dễ. Thoát khỏi cái cũ thì khó.

Tôi có cần tự do không?

Nhiều người không cần tự do. Họ cần thứ khác.

Thứ khác là gì?

Hạnh phúc.

Tôi sắp xếp mọi chuyện, kể những lý do tôi muốn bỏ đi và muốn ở lại, thành hai cột dọc như khi tôi làm bảng kê khai chi tiêu cuối tháng. Tôi xóa đi xóa lại nhiều lần. Trong khi ấy, niềm vui nhỏ bé này, ngồi trước cửa nhà một người đàn bà vừa đọc ra bản đồ những ngôi sao số phận của mình, đêm trước ngày đi lấy chồng, ngồi trước gánh hàng thưởng thức mùi cà chua, mùi mắm ruốc, mùi riêu cua, mùi hành, mùi tía tô bạc hà thơm nức, trò chuyện với người thiếu nữ mình hy vọng sẽ đi suốt đời với mình, niềm vui ấy là nhỏ bé hay lớn lao. Không có gì lạ lùng hơn, huyền bí hơn khoảnh khắc tôi ngồi im, lòng tin tưởng, nhìn vào chính khoảnh khắc ấy, cố gắng đi tìm ý nghĩa của nó. Tôi biết trong một giây phút như thế, một buổi chiều như thế, dưới cơn mưa nhỏ, thời gian sẽ đứng lại. Hầu hết người khác không nói cho tôi nghe về một giây phút như thế, vì họ không nhớ, nhưng người nào cũng có. Trong những khúc quanh của đời mình, hay cả khi mọi thứ bằng phẳng. Cảm nhận của tôi về sự sống, cái chết, niềm hy vọng cuối cùng trong tình huống vô vọng, con đường trên biển, vừa mơ hồ như buổi chiều lên đèn, vừa sáng rõ như đường chỉ tay dưới ánh sáng kính lúp. Tôi đi tìm câu trả lời cho số phận nhưng không có một câu trả lời nào như thế cả. Ngược lại, trong giây phút ấy trong khi đi tìm câu trả lời kia, tôi sống một thời gian thật đẹp, thật ý thức, ở đó mọi chuyện đều có thể xảy ra, thật. Vào lúc ấy, tôi không giữ lại bất kỳ một lời hứa vĩnh cửu nào, bất kỳ một sự thật muôn năm nào, sự đúng sai rành rẽ nào. Thời gian hỗn độn, không có gì tôi có thể giữ lại được. Sự hoàn tất của một khoảnh khắc là chiều sâu mà tôi chạm tay tới được, sự giao thoa của hai bề mặt tạo nên cát tuyến, giờ phút hai người lính bồng súng đổi gác cho nhau trước lâu đài, là khe hở để tên trộm thời gian đi xuyên cắt qua nó.

Sự đau khổ lớn nhất của con người là sự chia lìa.

Chiều tối ấy, lòng tôi thật buồn, nhưng một điều gì choán ngợp tâm hồn tôi, làm tôi quên mất nỗi buồn của mình. Hãy yêu một tình yêu như chính người yêu ấy. Một điều gì trong suốt, giản dị, tôi từng biết tới, nhưng quên bẵng. Một điều gì xảy ra khi bạn băng qua lằn ranh giữa sự sống và cái chết, giữa điều bạn yêu quý ngàn lần và sắp mất đi và điều đang xảy tới. Một điều gì xảy ra khi bạn bị đẩy vào chân tường, nhắm mắt lại, nhìn thấy ông Phật có hai bàn tay che mặt, sự tầm thường trở nên cao quý, bạn nhớ lại thức ăn đã từng ăn và âm nhạc đã từng nghe và mặt nước đã từng cúi xuống và tô bún riêu nóng. Tôi nắm chặt tay người dưới gậm bàn, bàn tay run rẩy nhưng ấm áp, chủ nhân của nó tỏ ra sung sướng, mặt ửng hồng trong gió tối.

Nguyễn Đức Tùng